Historia Parafii

Rys historyczny Bronowic Małych  i ich związki z parafią Mariacką w Krakowie

Bronowice Małe w chwili lokacji (1294), przyznane zostały jako beneficjum probostwu  Parafii Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej w Krakowie. O tego czasu proboszczowie tej parafii czerpali ze wsi dochody w postaci czynszów z ziemi i dziesięcin.

W 1573 roku ks. Mikołaj Watek, proboszcz parafii założył folwark, wykupiwszy uprzednio sołtystwo (sołectwo)

W 1809 roku ówczesny proboszcz zbudował w Bronowicach Małych drewniany dworek zwany „Mariackim”. W sieni dworku urządzono kaplicę dla prywatnego użytku, w której odprawiano kilka razy w roku msze świętą.

Po kolejnych regulacjach spraw gruntowych probostwu mariackiemu pozostało w Bronowicach po 1853 roku 200 morgów gruntu, dworek i zabudowania gospodarcze.

Kiedy w Bronowiczach Małych od początków XX wieku powiększyła się liczba mieszkańców, księża z kościoła Mariackiego zaczęli odprawiać Msze św. w każdą niedzielę i święto.

Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej (1939 r.) mieszkańcy Bronowic Małych starali się o budowę kościoła na terenie wsi. Zawiązał się nawet komitet Budowy Kościoła, ale budowa nie doszła do skutku z powodu sprzeciwu proboszcza parafii Mariackiej. Tak  więc pracę duszpasterską prowadzili w Bronowicach Małych, księża infułaci i wikariusze parafii NMP, którzy dojeżdżali do szkoły i uczyli dzieci. A na potrzeby kultu religijnego korzystano z kaplicy dworskiej, która nie mogła pomieścić wielu chętnych. Toteż mieszkańcy uczęszczali zarówno w niedzielę, jak i w dni powszednie na nabożeństwa do sąsiednich parafii, do Bronowic Wielkich, do kościoła OO. Misjonarzy na Czarną Wieś oraz do parafialnego kościoła Mariackiego. W kościele Mariackim pierwsza,  po prawej stronie od wejścia,  znajduje się  kaplica Matki Bożej Częstochowskiej, w której   Bronowianie brali śluby, chrzcili dzieci, stąd wyruszały kondukty pogrzebowe na cmentarz na Rakowcach.
Myśl budowy kościoła w Bronowicach Małych ponownie narodziła się jeszcze w czasie II wojny światowej, a to za sprawą zacnego kapłan oddanego mieszkańcom ks. Antoniego Gigonia. Ksiądz Gigoń, jako wikariusz eksponowany parafii Mariackiej, zamieszkał w Bronowicach Małych na Rydlówce w 1942 r. u Heleny i Zdzisława Rydlów. Od samego początku bardzo poważany i akceptowany przez mieszkańców, w trudnych wojennych i powojennych czasach stał się ich opiekunem duchowym i animatorem życia religijnego i społecznego wsi. Został oddelegowany na stałe, toteż w pobliskiej kaplicy dworskiej odprawiał msze św. nie tylko w niedzielę ale i w dni powszednie.
Ważniejsze daty z życia Bronowic Małych poprzedzające założenie parafii

1942

• 13 sierpnia ks. Antoni Gigoń został mianowany wikariuszem eksponowanym w Bronowicach Małych. Msze św. Odprawiane były w kaplicy dworskiej w niedziele i święta.
• Listopad Opieka Społeczna zajęła część dworku i rozpoczęła jego remont.

1943

• W dworku opieka społeczna urządziła zakład poprawczy dla chłopców zatrzymanych za handel uliczny.
• 15 października ks. Antoni Gigoń zamieszkał na „Rydlówce”. Odtąd w kaplicy była odprawiana msza św. każdego dnia .
• W listopadzie dzięki staraniom ks. Mariana Michalskiego została założona przy ul. Włościańskiej 3 ochronka prowadzona przez Siostry Służebniczki NMP z Dębicy. Urządzono w niej kaplicę, w której w niedziele i święta była odprawiana msza św. Dla mieszkańców Zarzecza i Błonia.

1944

• 12 marca poświęcenie Ochronki przy ul. Włościańskiej.
• Rozszerza się zakres pracy duszpasterskiej w Bronowicach Małych
• Wprowadzono rekolekcje wielkopostne, nabożeństwa majowe, czerwcowe, październikowe. Nabożeństwa pierwszopiątkowe i pierwsze soboty miesiąca oraz we wtorki modlitwy do św. Antoniego.
• W czasie mszy świętej śpiewał chór żeński prowadzony przez Annę Grinnową, krótko działał chór męski prowadzony przez pana Kotucha.
• 5 listopada nowy administrator parafii NMP – ks. Dr Ferdynand Machay odprawił w Bronowicach Małych sumę i w czasie wygłoszonego kazania przyrzekł zająć się budową kościoła.

1945

• Odbyła się pierwsza procesja Bożego Ciała, a na Wniebowstąpienie Pańskie procesja poświęcenia pól.
• Powstaje w Bronowicach „Róża Matek”.
• W listopadzie utworzono drugą w Bronowicach ochronkę przy ul. Mydlnickiej (obecnie Balickiej), w której pracę podjęły siostry ze Zgromadzenia Sióstr Czcicielek Najświętszej Duszy Chrystusowej. Pomocy w zorganizowaniu udzieliła pani doktor Sandałowicz, a jej w prowadzeniu Stowarzyszenie „Caritas”.

1946

• Powstanie w Bronowicach Małych katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej, zorganizowano Żywy Różaniec Dziewcząt.

 1947

• 28 sierpnia parafia Mariacka urządziła dożynki na boisku KS Bronowianka, a gospodarz dożynek ks. infułata Ferdynand Machay dochód z dożynek przeznaczył na zakup książek i założenie biblioteki parafialnej w Bronowicach Małych.
• Biblioteka powstała na Rydlówce w dawnej pracowni Lucjana Rydla, tutaj dzięki Helenie Rydlowej powstała świetlica dla młodzieży.
• W okresie świąt Bożego Narodzenia młodzież bronowicka przy pomocy Heleny Rydlowej, córki poety Lucjana Rydla, grała sztukę Betlejem Polskie, znane jasełka, dochód z przedstawień przeznaczony został również na zakup książek do biblioteki parafialnej. Biblioteka liczyła 379 książek.

1948

• Czerwiec, zlikwidowanie przez Opiekę Społeczną Zakładu Poprawczego dla chłopców.
• Zwolnione pomieszczenia przekazano proboszczowi kościoła Mariackiego.
• Za jego zgodą ks. Gigoń dokonał powiększenia dotychczasowej kaplicy. Usunięto niektóre ściany i przyłączono przyległe do kaplicy pokoje.
• 30 października poświecono powiększoną kaplicę.

Powstanie Parafii pod wezwaniem św. Antoniego Padewskiego

Dnia 1 stycznia 1949 r. na wniosek ks. Infułata dr Ferdynanda Machaya, metropolita krakowski ksiądz kardynał książę Adam Sapiecha dokonał erygowania nowej parafii w Bronowicach Małych i nadał jej tytuł „Ecclesia filialis in Bronowice Małe” ( Kościół filialny w Bronowicach Małych).  Pierwszym wikariuszem z prawami proboszcza został ks. Antoni Gigoń.

Nowej parafii wydano księgi metrykalne: zmarłych od 1909 r., urodzonych od 1907 roku, zaślubionych od 1922 roku.

Oprócz naczyń liturgicznych (monstrancję z trzema figurami, dwa kielichy, dwie puszki) oraz kilku ornatów i kapę, jeden mszał stary. Ksiądz infułat podarował między innymi: drewniany ołtarz ( I poł. XIX w.) z obrazem Matki Bożej z Dzieciątkiem( II poł. XVIII ), pochodzący według tradycji z kaplicy Matki Bożej Częstochowskiej kościoła Mariackiego, figurę Chrystusa ukazującego rany, wykonaną w drewnie z około XV w.),  wykonaną przez rzeźbiarza z kręgu Wita Stwosza, a także zabytkowy feretron procesyjny.

W kaplicy urządzono dwa ołtarze: główny z figurą Chrystusa i boczny z obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem.

Dnia 23 stycznia przyjechał do Bronowic ks. infułat F. Machay, odprawił mszę świętą pontyfikalną, pożegnał się z parafianami i życzył błogosławieństwa Bożego nowej parafii. Od tej pory rozpoczął się samodzielny byt parafii bronowickiej.

(oprac. Natalia Makieła, Barbara Miszczyk )